Plotton
Active member
Yumurtalk Yetmezligi | gebelik dogum hamilelik yumurtlama gunu
Erken yumurtalk yetmezligi 40 yasndan once yumurtalklarn fonksiyonlarn yitirmesi olarak tanmlanabilir. Bunun sonucunda ovulasyon-yumurtlama olamamakta ve vucut icin yeterli estrojen uretimi de saglanamamaktadr. Ortalama gorulme sklg 1/100-1/1000 civarndadr. Erken yumurtalk yetmezligi ya da erken menopoz olarak da bilinen bu sendrom aslnda menopozdan farkl bir durumdur. Menopoza giren kadnlarda artk yeni bir adet kanama periyodu gorulmezken bu sendromu olan kadnlarda duzensizde olsa adet kanama periyodlar gorebilirler. Ayrca menopoza giren kadnlarn gebelik sans yokken erken yumurtalk yetmezligi olan bu kadnlarda cok nadir olmakla birlikte gebelik sans bulunabilmektedir. En sk gozlenen bulgu duzensiz adet kanamas veya adetten kesilme ve ksrlk (infertilite)tr. Bazen menopozdaki kadnlarda da gorulen scak basmalar, terleme, vaginal kuruluk, cinsel isteksizlik klinik bulgulara eklenebilir. Bu sendromda kan estrojen duzeyleri dusuk, FSH (follikul uyarc hormon) duzeyleri yuksek saptanr. Yumurtalklarn fonksiyonlarn cesitli sebeplerle yitirmeleri sonucu beyinden gelen yumurtalklar uyarc hormon duzeyleri (FSH) oldukca artms, menopozda gorulen duzeylere ulasmstr. (30 mIU/ml). Yuksek FSH duzeylerine ragmen bu kadnlarda zaman zaman yumurtalkta kalan az miktarda follikul havuzundan estrojen hormonu uretimi ve yumurtlama gorulebilmektedir. Dogal menopoz yas ortalama 45-50li yaslardr. Ureme cagndaki kadnlarda yaklask olarak bu yaslarda yumurta rezervi tukenir ve bunun sonucu olarak menopoz denen dogal yasam dongusu baslar. Yumurtalkta bulunan binlerce yumurta hucresi normalde ergenlikle birlikte hipofiz bezinden salglanan FSH ve LH adl hormonlara duyarl hale gelirler ve dogal bir adet dongusunde her ay biri olgunlasarak dollenmeye hazrlanr. Ancak bu surec yumurta hucreleri arasnda bir yarsma gibidir. Her ay yuzlerce yumurta hucresi adet periyodunun basnda yarsmaya katlmakta, ancak iclerinden biri gelisimini tamamlayabilmektedir. Geri kalan hucrelerse atrezi dedigimiz hucre olumune ugramaktadrlar. Bu sekilde aslnda her ay yuzlerce yumurta hucresi kayba ugramaktadr. Dogal surecte yumurta hucrelerinin tamama yakn menopoza dogru hzla azalmakta ve tukendiginde menopoz donemi baslamaktadr. Bugunku bilgilerle yumurta hucrelerinin (oosit) saysnn sabit oldugu ve yenilenemedigi dusunulmektedir. Yaplan calsmalar kadnlarn cogunlukla 40-45li yaslardan sonra menopoza girdiklerini gostermistir. Oysa bu sendromda yumurtalk rezervi beklenen dogal zamandan cok daha once azalmakta veya bitmektedir. Erken yumurtalk yetmezligi olan bu grup hastada X kromozomu anormallikleri daha sk gozlenmistir. Turner sendromu (45,XO), krlgan X (fragil X ) sendromu olan hastalar klinik bulgularna ek olarak erken yumurtalk yetmezligi ile karsmza ckmaktadr. Bu nedenle erken yumurtalk yetmezligi tans konulan genc kadnlarda kromozom incelemesi mutlaka onerilmektedir. Kanser nedeniyle uygulanan ozellikle alkalizan kemoterapotik ajanlar, radyoterapi uygulamalar da bu sendroma neden olabilmektedirler. Baz kimyasallar, virusler de etken olarak suclanmstr. Estrojen hormonu uretim yolundaki enzim eksiklikleri de etiyolojide rol oynayabilmektedir. Otoimmun hastalklar bu grup hastada daha sk gorulebilmektedir. Ozellikle vakalarn %10-30unda hipotiroidi yani tiroid bezinin yetersiz calstg bildirilmistir. Bobrek ustu bezi yetmezligi ve diyabetle birlikte olan otoimmun coklu endokrin hastalk sendromu olgularn bir bolumunde gorulebilmektedir. Yine bu grup hastada sistemik lupus eritematodus, romatoid artrit, Chrone hastalg gibi otoimmun problemler eslik edebilmektedir. Son yllarda ileri genetik calsmalarla bu sendromu olan genc kadnlarda baz gen duzeyinde defektlerin sklg dikkat cekmistir. Ancak yinede cogu olguda kesin sebep saptanamamaktadr. %10 olgu ailesel yatknlk gostermektedir. Infertilite (ksrlk) dsnda bu olgularda uzerinde en sklkla durulan problem osteoporoz(kemik erimesi)dur. Tan srasnda olgularn 2/3unde en azndan osteopeni denen kemik kayb basladg gosterilmistir. Estrojen eksikligi tedavi edilmediginde hzl kemik mineral kaybna yol acarak daha ileri form olan osteoporoz riskine yol acmaktadr. Bu nedenle eksik olan estrojen hormonunun takviyesi oldukca onemlidir. Uygun boy/kilo orannn saglanmas, duzenli egzersizle kas kuvvetinin artrlmas, yeterli kalsiyum ve D vitaminin alnmas saglkl yasam acsndan uzerinde onemle durulan konulardr. Yine bu grup hastalarda Addison hastalg denen bobrek ustu bezinin yetersiz calsmas durumu gelisme riski olabilmektedir. Ayrca otoimmun tiroid bezi anormallikleri de daha sk gozlenebilmektedir. Bu aclardan takip onerilmektedir. Bir baska sk karslaslan sorunda depresyon ve anksiyete sklgdr. Eksik olan estrojen hormonunun yerine konmas osteoporozdan korunmann yan sra estrojen eksikliginin bulgular olan scak basmas ve vaginal kuruluk gibi yaknmalarnda cozumunu saglar. Ek olarak dogal adet dongusunu taklit edecek sekilde progesteron hormonu takviyesi ile adet kanama periyodlar saglanabilir. Yumurtalklarn ureme kapasitesini artracak ya da saglayacak bir yontem bulunmamakla birlikte bu hastalarda cok nadirde olsa spontan ovulasyon ve gebelik sansnn bulunabildigi hatrda tutulmaldr.
Erken yumurtalk yetmezligi 40 yasndan once yumurtalklarn fonksiyonlarn yitirmesi olarak tanmlanabilir. Bunun sonucunda ovulasyon-yumurtlama olamamakta ve vucut icin yeterli estrojen uretimi de saglanamamaktadr. Ortalama gorulme sklg 1/100-1/1000 civarndadr. Erken yumurtalk yetmezligi ya da erken menopoz olarak da bilinen bu sendrom aslnda menopozdan farkl bir durumdur. Menopoza giren kadnlarda artk yeni bir adet kanama periyodu gorulmezken bu sendromu olan kadnlarda duzensizde olsa adet kanama periyodlar gorebilirler. Ayrca menopoza giren kadnlarn gebelik sans yokken erken yumurtalk yetmezligi olan bu kadnlarda cok nadir olmakla birlikte gebelik sans bulunabilmektedir. En sk gozlenen bulgu duzensiz adet kanamas veya adetten kesilme ve ksrlk (infertilite)tr. Bazen menopozdaki kadnlarda da gorulen scak basmalar, terleme, vaginal kuruluk, cinsel isteksizlik klinik bulgulara eklenebilir. Bu sendromda kan estrojen duzeyleri dusuk, FSH (follikul uyarc hormon) duzeyleri yuksek saptanr. Yumurtalklarn fonksiyonlarn cesitli sebeplerle yitirmeleri sonucu beyinden gelen yumurtalklar uyarc hormon duzeyleri (FSH) oldukca artms, menopozda gorulen duzeylere ulasmstr. (30 mIU/ml). Yuksek FSH duzeylerine ragmen bu kadnlarda zaman zaman yumurtalkta kalan az miktarda follikul havuzundan estrojen hormonu uretimi ve yumurtlama gorulebilmektedir. Dogal menopoz yas ortalama 45-50li yaslardr. Ureme cagndaki kadnlarda yaklask olarak bu yaslarda yumurta rezervi tukenir ve bunun sonucu olarak menopoz denen dogal yasam dongusu baslar. Yumurtalkta bulunan binlerce yumurta hucresi normalde ergenlikle birlikte hipofiz bezinden salglanan FSH ve LH adl hormonlara duyarl hale gelirler ve dogal bir adet dongusunde her ay biri olgunlasarak dollenmeye hazrlanr. Ancak bu surec yumurta hucreleri arasnda bir yarsma gibidir. Her ay yuzlerce yumurta hucresi adet periyodunun basnda yarsmaya katlmakta, ancak iclerinden biri gelisimini tamamlayabilmektedir. Geri kalan hucrelerse atrezi dedigimiz hucre olumune ugramaktadrlar. Bu sekilde aslnda her ay yuzlerce yumurta hucresi kayba ugramaktadr. Dogal surecte yumurta hucrelerinin tamama yakn menopoza dogru hzla azalmakta ve tukendiginde menopoz donemi baslamaktadr. Bugunku bilgilerle yumurta hucrelerinin (oosit) saysnn sabit oldugu ve yenilenemedigi dusunulmektedir. Yaplan calsmalar kadnlarn cogunlukla 40-45li yaslardan sonra menopoza girdiklerini gostermistir. Oysa bu sendromda yumurtalk rezervi beklenen dogal zamandan cok daha once azalmakta veya bitmektedir. Erken yumurtalk yetmezligi olan bu grup hastada X kromozomu anormallikleri daha sk gozlenmistir. Turner sendromu (45,XO), krlgan X (fragil X ) sendromu olan hastalar klinik bulgularna ek olarak erken yumurtalk yetmezligi ile karsmza ckmaktadr. Bu nedenle erken yumurtalk yetmezligi tans konulan genc kadnlarda kromozom incelemesi mutlaka onerilmektedir. Kanser nedeniyle uygulanan ozellikle alkalizan kemoterapotik ajanlar, radyoterapi uygulamalar da bu sendroma neden olabilmektedirler. Baz kimyasallar, virusler de etken olarak suclanmstr. Estrojen hormonu uretim yolundaki enzim eksiklikleri de etiyolojide rol oynayabilmektedir. Otoimmun hastalklar bu grup hastada daha sk gorulebilmektedir. Ozellikle vakalarn %10-30unda hipotiroidi yani tiroid bezinin yetersiz calstg bildirilmistir. Bobrek ustu bezi yetmezligi ve diyabetle birlikte olan otoimmun coklu endokrin hastalk sendromu olgularn bir bolumunde gorulebilmektedir. Yine bu grup hastada sistemik lupus eritematodus, romatoid artrit, Chrone hastalg gibi otoimmun problemler eslik edebilmektedir. Son yllarda ileri genetik calsmalarla bu sendromu olan genc kadnlarda baz gen duzeyinde defektlerin sklg dikkat cekmistir. Ancak yinede cogu olguda kesin sebep saptanamamaktadr. %10 olgu ailesel yatknlk gostermektedir. Infertilite (ksrlk) dsnda bu olgularda uzerinde en sklkla durulan problem osteoporoz(kemik erimesi)dur. Tan srasnda olgularn 2/3unde en azndan osteopeni denen kemik kayb basladg gosterilmistir. Estrojen eksikligi tedavi edilmediginde hzl kemik mineral kaybna yol acarak daha ileri form olan osteoporoz riskine yol acmaktadr. Bu nedenle eksik olan estrojen hormonunun takviyesi oldukca onemlidir. Uygun boy/kilo orannn saglanmas, duzenli egzersizle kas kuvvetinin artrlmas, yeterli kalsiyum ve D vitaminin alnmas saglkl yasam acsndan uzerinde onemle durulan konulardr. Yine bu grup hastalarda Addison hastalg denen bobrek ustu bezinin yetersiz calsmas durumu gelisme riski olabilmektedir. Ayrca otoimmun tiroid bezi anormallikleri de daha sk gozlenebilmektedir. Bu aclardan takip onerilmektedir. Bir baska sk karslaslan sorunda depresyon ve anksiyete sklgdr. Eksik olan estrojen hormonunun yerine konmas osteoporozdan korunmann yan sra estrojen eksikliginin bulgular olan scak basmas ve vaginal kuruluk gibi yaknmalarnda cozumunu saglar. Ek olarak dogal adet dongusunu taklit edecek sekilde progesteron hormonu takviyesi ile adet kanama periyodlar saglanabilir. Yumurtalklarn ureme kapasitesini artracak ya da saglayacak bir yontem bulunmamakla birlikte bu hastalarda cok nadirde olsa spontan ovulasyon ve gebelik sansnn bulunabildigi hatrda tutulmaldr.